Khmer Dictionary: បរិមណ្ឌល

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ត្រសុំ ( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលមានបរិមណ្ឌលល្អមូលជុំគ្នា : មែកត្រសុំ, ម្លប់ត្រសុំត្រសាយ ។
ត្រសោម ( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលមានបរិមណ្ឌលមូលសំយាកសំយាលហើយត្រង់កណ្ដាលដូចគេពូន (មិនសូវប្រើ) ។
ត្រសាយ ( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលមានបរិមណ្ឌលសាយចេញទៅខាង : ឈើបែកមែកត្រសាយ ។
បរិមណ្ឌល ( ន.នាមសព្ទ ) [ប៉ៈរ៉ិមន់-ឌល់ ]
វង់មូល, អ្វីៗដែលមានសំណុំមូល : ដើមស្វាយនេះមានបរិមណ្ឌលល្អណាស់ ។ ដំណើររៀបរយចុះបែបបទ : ស្លៀកដណ្ដប់ជាបរិមណ្ឌល គឺស្លៀកដណ្ដប់ត្រឹមត្រូវតាមបែបបទ, ស្លៀកដណ្ដប់ចុះបែប ។
វត្ថពន្ធ ( ន.នាមសព្ទ ) [វ័ត-ថ្ពន់]
(< វត្ថ “សំពត់” + ពន្ធ “ចង, ក្រវាត់”) សំពត់សម្រាប់ក្រវាត់ ជាបរិក្ខាររបស់បព្វជិតពុទ្ធសាសនិក, មាន ២ យ៉ាងគឺ វត្ថពន្ធចង្កេះ សម្រាប់ក្រវាត់ត្រង់ចង្កេះ ដើម្បីរក្សាបរិមណ្ឌលស្បង់, បាលីហៅ កាយពន្ធន មាន ២ បែបគឺ សូករន្តកៈ ធ្វើដោយផ្ទាំងសំពត់តូចវែង មានសណ្ឋានស្រដៀងនឹងពោះវៀនជ្រូក, បដិកៈ ធ្វើដោយចេសសូត្រឬអំបោះត្បាញចាក់ស្រែះជាបន្ទះ មានខ្សែក្រងត្រង់ខាងចុងទាំងពីរល្មមក្រវាត់បាន (វត្ថពន្ធចង្កេះ ទាំងពីរបែបនេះមានតាំងពីក្នុងពុទ្ធកាលតរៀងមក, មានពុទ្ធប្បញ្ញតិ្ត ឲ្យពួកបព្វជិតក្រវាត់ក្នុងវេលាដែលនឹងចូលទៅក្នុងភូមិ, ឯវេលាក្រៅពីនេះមិនមានកំណត់); វត្ថពន្ធទ្រូង បាលីហៅ ឧរពន្ធន សម្រាប់ក្រវាត់ត្រង់ខាងក្រោមដោះលើផ្នត់សង្ឃាដី ដែលពាក់ពាតលើស្មាខាងធ្វេងពីលើចីពរដែលគ្រង ដើម្បីរក្សាបរិមណ្ឌលចីពរនិងសង្ឃាដីកុំឲ្យធ្លាក់រយីករយាក (ប្រើក្នុងវេលាពាក់ផ្នត់សង្ឃាដីពាតលើឧត្តរាសង្គៈ); វត្ថពន្ធទ្រូងនេះកើតមានក្នុងសម័យខាងក្រោយពុទ្ធកាល ស្រករគ្នានឹងសំពត់អង្ស័ក; វត្ថពន្ធទ្រូងនិងអង្ស័កទាំងពីរមុខនេះជាបរិក្ខារចោឡៈ គឺជាគ្រឿងបរិក្ខាររាយរង, ត្រូវការប្រើប្រាស់ក៏បាន មិនបាច់ប្រើក៏បាន ប្រហែលគ្នានឹងគ្រឿងបរិក្ខារតូចៗ ដូចយ៉ាងកន្សែងជូតមុខជាដើមនោះដែរ មានក៏បាន មិនបាច់មានក៏បាន (ព. វិ. ពុ.) ។
សូករន្តកៈ ( ន.នាមសព្ទ ) [--កៈរ៉ន់-តៈ-កៈ ]
(សូករន្តក) ថៅឡិង ។ ឈ្មោះវត្ថពន្ធចង្កេះមួយប្រភេទ ធ្វើដោយផ្ទាំងសំពត់តូចវែង មានសណ្ឋានស្រដៀងនឹងពោះវៀនជ្រូក សម្រាប់បព្វជិតពុទ្ធសាសនិកក្រវាត់រក្សាបរិមណ្ឌលស្បង់ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) វត្ថពន្ធ ផង) ។
ឧត្ដរ ( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ ) [អ៊ុត-ដ]
ខ្ពស់; លើ; ឆ្វេង; ក្រោយ; ខាងលើ; ខាងខ្ពស់; ខាងជើង; ខាងឆ្វេង; ខាងចុង; ខាងក្រោយ : ទិសឧត្ដរ ទិសខាងជើង ។ បើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃ អ. ថ. អ៊ុត-តៈរ៉ៈ (ចួនថា អ៊ុត-ដ តាមទម្លាប់ស្រួលមាត់), ដូចជា ឧត្ដរកាយ រាងកាយប៉ែកខាងលើ; រូបកាយខ្ពស់ ។
- ឧត្ដរកាល អនាគតកាល ។
- ឧត្ដរកុរុ ឬ - ឧត្ដរកុរុទ្វីប ឈ្មោះមហាទ្វីបមួយនៅក្នុងទិសាភាគខាងជើងភ្នំសិនេរុ (តាមភូមិសាស្រ្តបុរាណ); ខ្មែរច្រើនហៅក្លាយជា
- ឧត្ដរករោទ្វីប (អ៊ុត-ដ-កៈរ៉ោ--) ឧត្ដរទិសាភាគ ប៉ែកទិសខាងជើង ។
- ឧត្ដរនិកាយ ពួកខាងជើង គឺពួកពុទ្ធសាសនិកខាងលទ្ធិមហាយាន (ព. ផ្ទ. ទក្ខិណនិកាយ) ។
- ឧត្ដរប័ដ សំពត់សម្រាប់ពានា ឬសំពត់បង់ក, សំពត់ដណ្ដប់ (ហៅ ឧត្ដរពស្រ្ត ឬ --ព័ស្រ្ត ក៏បាន) ។
- ឧត្ដរលុប ឬ - --លោប (ព. វ.) លុបអក្សរឬបទខាងចុង, ដូចជា អាដានាដិយៈ > អាដានា; ឪពុក > ឪ ជាដើម ។
- ឧត្ដរាព័ត៌ ឬ - ឧត្ដរាវដ្ដ ដំណើរវិលទៅខាងធ្វេង ដើរជាឧត្ដរាព័ត៌ ដើរវិលទៅខាងឆ្វេងជុំវិញទីណាមួយ : ហែសពជាឧត្ដរាព័ត៌បីជុំបារាំកំពូល រួចហើយលើកសពទៅតម្កល់លើជើងថ្ករ (តាមទម្លាប់ខ្លះ) ។ ព. ផ្ទ. ទក្ខិណាព័ត៌ ឬ ទក្ខិណាវដ្ដ។
- ឧត្ដរាភិមុខ ដែលមានមុខបែរចំទៅខាងជើង ។
- ឧត្ដរាសង្គ (--សង់) សំពត់ពានា, សំពត់បង់ក (វេវ. ឧត្ដរប័ដ, ឧត្ដរពស្រ្ត) ។ ព. ពុ. ចីពរ : ភិក្ខុតម្រួតឧត្ដរាសង្គជាមួយនឹងសង្ឃាដី ហើយឃ្លុំជាបរិមណ្ឌល ដើរចូលទៅក្នុងភូមិ ។
- ឧត្តរាសាឍ (ឈ្មោះនក្សត្រទី ២១; ខែអាសាឍក្រោយ; ខ្មែរធ្លាប់ប្រើតែ ទុតិយាសាឍ ។
- បុញ្វសាឍ ឈ្មោះនក្សត្រទី ២០; ខែអាសាឍមុន; ខ្មែរធ្លាប់ប្រើតែបឋមាសាឍ ឬ ប្រថមាសាឍ) ។ល។ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ ប្រើជា ឧត្ដរៈ, ឧត្ដរា, ឧត្ដរោ, ឧត្តរំ (អ. ថ. --រុ័ង) ក៏បាន តាមគួរដល់ការប្រកប; ផ្លាស់ រ ជា ល > ឧត្តល, ឧត្តលា, ឧត្តលោ ក៏បាន (អ. ថ. អ៊ុត-ដល់, --តៈល៉ា, -តល៉ោ) ។

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

បរិមណ្ឌល ( n ) [paʔreʔmʊəndʊəl] - detail »
circle; any round object; circumference, perimeter; crown (of a tree)
បរិមណ្ឌល ( n ) [paʔreʔmʊəndʊəl] - detail »
stylishness