Khmer Dictionary: ពិស្តារ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

វិគ្គហ ( ន.នាមសព្ទ ) [វិក-គៈហៈ ]
(វិគ្គហ; វិគ្រហ) ភាគ, ចំណែក; រូប, រូបរាង, សរីរៈ, ខ្លួនប្រាណ; សេចក្ដីពិស្តារ; សេចក្ដីពន្យល់; ការប្រកាន់ខុសគ្នា, ដំណើរជជែកដណ្ដើមយកឈ្នះ, ការជជែកទាស់ដំណើរគ្នា, ជម្លោះ ។ ព. វ. លំនាំសេចក្ដីដែលញែកចេញឲ្យច្បាស់លាស់សិន ហើយបំប្រួញឲ្យខ្លីជាសព្ទមួយៗ, ដូចជា: អំណោយ មកពីវិគ្គហៈថា “អ្វីដែលគេត្រូវឲ្យ” ឬ “អ្វីមួយដែលគេបានឲ្យរួចហើយ”; សំណូក < អ្វីមួយដែលគេសូកឬដែលបានមកព្រោះគេសូក ។
- ចងវិគ្គហៈ ឬ - លើកវិគ្គហៈ ញែកឲ្យឃើញសេចក្ដីអធិប្បាយរបស់សព្ទ (ហៅ ចងវិគ្រោះ ឬ លើកវិគ្រោះ ក៏បាន) ។
វេទាង្គ ( ន.នាមសព្ទ ) [--ទាង-គៈ ឬ--ទាង]
(< វេទ + អង្គ “ចំណែក”; វេទង្គ) អង្គ, ចំណែករបស់វេទគឺច្បាប់សម្រាប់រក្សាវេទឲ្យគង់នៅគ្រប់គ្រាន់, មាន ៦ យ៉ាងគឺ ១-ការហាត់ថាឬហាត់និយាយបញ្ចេញសម្តីឲ្យច្បាស់លាស់; ២-ភាគពិស្តាររបស់គម្ពីរ ឬការសិក្សាសេចក្ដីពិស្តារ; ៣-គម្ពីរវេយ្យាករណ៍ ឬការសិក្សាវេយ្យាករណ៍ដោយសព្វគ្រប់; ៤-ឆន្ទសាស្ត្រឬសិក្សាឲ្យចេះលក្ខណៈរបស់ឆន្ទ; ៥-ទ្យោតិសាស្ត្រ ឬការសិក្សាឲ្យចេះទ្យោតិសាស្ត្រ; ៦-គម្ពីរអធិប្បាយសព្ទ ឬរៀនអធិប្បាយសព្ទ ក្នុងវេទទាំងមូល (តាមលទ្ធិព្រាហ្មណ៍) ។
វិត្ថារ ( គុ.គុនសព្ទ ) [វិត-ថារ៉ៈ ឬ វិត-ថា]
(វិស្តារ) ទូលាយ; រលុង; វែងឆ្ងាយ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ពិស្តារ ផង) ។
- វិត្ថារកថា ពាក្យពិស្តារ ។
- វិត្ថារន័យ ន័យពិស្តារ ។
- វិត្ថារវាទ ពំនោលពិស្តារ ។ល។
អមិតាភៈ ( ន.នាមសព្ទ ) [អៈ-- ]
(< អមិត “ដែលរាប់ពុំបាន, រាប់ពុំអស់, ច្រើនឥតគណនា” + អាភា “ពន្លឺ, រស្មី”) អ្នកដែលមានពន្លឺឬរស្មីរាប់ពុំបាន គឺមានពន្លឺឬរស្មីច្រើនឥតគណនា ។ ជានាមព្រះធ្យានិពុទ្ធដែលពួកពុទ្ធសាសនិកខាងមហាយានសន្មត : ព្រះអមិតាភៈ ទ្រង់ប្រតិស្ឋាននៅឯឋានសុខាវតី ។ មហាយានិកពួកខ្លះហៅ អមិតាយុស “ព្រះពុទ្ធមានព្រះជន្មរាប់ពុំអស់ គឺមានព្រះជន្មវែងឥតគណនា”; ហៅខ្លីត្រឹមតែ អមិតា; ពួកខ្លះហៅក្លាយជា អមិដា, ខ្លះហៅ អយីដា ។ល។ (មានសេចក្ដីពិស្តារនៅក្នុងគម្ពីរលទ្ធិមហាយាន, ខាងលទ្ធិហីនយានមិនមាននិយាយសោះឡើយ) ។
ឥណ្ឌូស៊ីន ( ន.នាមសព្ទ )
(អ័ងដូស្ហ៊‌ីន៉ឺៈ Indochine) ឈ្មោះភូមិប្រទេសមួយប៉ែកធំក្នុងទ្វីបអាស៊ីនៅត្រង់ចន្លោះប្រទេសឥណ្ឌានិងប្រទេសចិន : ប្រទេសឥណ្ឌូស៊ីន, សម័យពីមុន មាន ៨ អន្លើគឺ ប្រទេសភូមា, ម៉ាលក្កា, សៀម, ខ្មែរ, កូស័ងស៊ីន, អណ្ណាម, តុងក័ង, លាវ ។ បើតាមកំណើតពាក្យនេះគួរប្រើជា ឥណ្ឌូចិន, ប៉ុន្តែខ្មែរធ្លាប់ប្រើជា ឥណ្ឌូស៊ីន ថ្នឹកមកយូរហើយ ។ សម័យតមក កូស័ងស៊ីនប្រែឈ្មោះជា វៀតណាមខាងត្បូង, អណ្ណាមជា វៀតណាមកណ្ដាល, តុងក័ងជាវៀតណាមខាងជើង ។ ក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយហៅប្រទេសឥណ្ឌូស៊ីននេះ, ត្រង់ប៉ែកខាងលិចនិងប៉ែកកណ្តាល, ថា សុវណ្ណភូមិ “ផែនដីមាស, ប្រទេសមាស” ឬ “ជ្រោយមាស” : ក្នុងសតវត្សរ៍ទី ៣ នៃពុទ្ធសករាជ, ព្រះអរហន្តពីរអង្គគឺសោណត្ថេរ និង ឧត្ដរត្ថេរ បានមកប្រកាសពុទ្ធសាសនានៅសុវណ្ណភូមិ តាមព្រះរាជនិមន្តនៃព្រះបាទធម្មាសោក និងថេរបញ្ជានៃព្រះមហាមោគ្គល្លីបុត្តតិស្សត្ថេរ (មានសេចក្ដីពិស្តារនៅក្នុងពុទ្ធសាសនប្បវត្តិ) ។

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

No matching entries found!