Khmer Dictionary: អាល

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ក្រោធ ( ន.នាមសព្ទ )
(“កំហឹង”) តែក្នុងប្រទេសយើងប្រើជា កិ. “ខឹង” ក៏បាន : កុំអាលក្រោធ ។
ដោរ ( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏, គុ.គុនសព្ទ )
ដែលឡើងកន្ទួលធំខ្លោតដោយពិសអ្វីរោលជាដើម : កម្ទេចអាលរោលសាច់ឡើងដោរពាសពេញអស់ទាំងខ្លួន ។
ដាល ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
រាលខ្លាំង : ភ្លើងដាល ។ ច្រឡោត, រើដោយផ្អើល, ដោយភ័យ : គោដាល, ដំរីដាល ។ នៅក្ដៅ : ចំណីនៅដាល កុំអាលឲ្យឆី គឺចំណីដែលកំពុងក្ដៅខ្លាំងកុំអាលស៊ី (សាស្ត្រាច្បាប់ រាជនេតិ) ។
ទ្រាំតែ ( និ.និបាតសព្ទ )
អត់ធ្មត់រង់ចាំកំណត់ត្រឹមពេលណាមួយ ដែលប្រព្រឹត្តទៅបាន ឧ. ការងារនេះអ្នកកុំអាលធ្វើទ្រាំតែខ្ញុំមកវិញ សឹមធ្វើទាំងអស់គ្នា ។
ទំ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ឋិតលើទ្រនំ : ក្អែកទំលើមែកអម្ពិល, ព្រាបទំរហង់លើដំបូលសាលា ។ ដែលចាប់ឈឺមិនស្រាកស្រាន្ត : រោគទំ ជំងឺទំ ។ ព. ប្រ. នៅជាមួយនឹងប្រពន្ធដែលស្ដុកស្ដម្ភ, ដែលមានអានុភាពខ្លាំងជាងខ្លួន : ខ្ញុំទំមិនជាប់ទេ (ព. សា.; មិនសូវប្រើ) ។ គុ. ដែលងំនៅមិនស្រាក : ទុក្ខទំ គឺទុក្ខដែលនៅទំជានិច្ច ។ ព. ប្រ. អង្គុយ, ចូលកាន់ទីអង្គុយ : ប្រើទំលែងខ្ពស់ គឺកុំអាលប្រញាប់អង្គុយលើទីខ្ពស់មុនគេអញ្ជើញ ។ កុំទុកចិត្តបរទេស កុំទុកចិត្តអភិនេស្ក្រម៍ កុំទុកចិត្តអភិប្រាយ ប្រើទំលែងខ្ពស់ រំពឹងឲ្យឆ្ងាយ ស្ដាប់ពាក្យបរិយាយ បណ្ដាំមេជី ។... (សាស្ត្រាច្បាប់ រាជនេតិ ជាព្រះនិពន្ធនៃព្រះរាជសម្ភារ) ។
ធីប ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
បំបាត់ចោល, លើកឬបដិសេធចោល, លើកទុកមួយអន្លើ : សន្លឹកបៀនេះធីបចោលទៅកុំទុកវា; រឿងនេះធីបទុកមួយអន្លើសិន កុំអាលលើកយកមកនិយាយ (ព. សា.) ។
គេ ( បុ. ស.បុរិសសព្ទនាម )
(ប្រើជា បុ. ទី ១, ខាងភាសាដទៃខ្លះ ប្រើជា បុ. ទី ៣) សម្រាប់និយាយចំពោះអ្នកដទៃដោយមិនចេញចំឈ្មោះអ្នកណាមួយឡើយ : ខ្ញុំមិនហ៊ានរកគេទេ, កុំអាលទៅ ចាំគេមកជួបជុំសិន ។
- គេយើង ទាំងគេទាំងយើង ។
- គេឯង ទាំងគេផង ទាំងខ្លួនឯងផង : ធ្វើយ៉ាងហ្នឹងមិនល្អទេ នាំឲ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះគេឯងអស់ហើយ ។ បើមិនមានដំណើរទាក់ទងមកខ្លួនឯងផងទេ កុំប្រើពាក្យថា គេឯង ត្រូវនិយាយត្រឹមតែ គេ ប៉ុណ្ណោះ និង ឯង ឬ គ្នាឯង ប៉ុណ្ណោះ ទើបទុកជាត្រឹមត្រូវ ។
ប្រខុប ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ស្អំថ្នាំ, អាលថ្នាំ (កែរោគ) ។
ប្រតិដ្ឋ ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) [ប្រតិដ]
(បតិដ្ឋ; ប្រតិឞ្ឋ “ឋិតនៅនឹង, តាំងនៅស៊ប់, តាំងនៅជាប់លាប់; ឈរស៊ប់,...”) ខ្មែរប្រើពាក្យនេះសំដៅសេចក្ដីថា បង្កើតឲ្យមានឡើងតាមយោបល់របស់ខ្លួន ដោយប្រដូចទៅនឹងនេះនឹងនោះខុសសោះក៏មាន ត្រូវដែរក៏មាន : កុំអាលជឿពេក ព្រោះអ្នកនិយាយចេះតែប្រតិដ្ឋថាៗទៅទេ ។ ប្រើជា គុ. ក៏បាន : រឿងប្រតិដ្ឋ, ពាក្យប្រតិដ្ឋ រឿងឬពាក្យដែលគេប្រតិដ្ឋឲ្យមានឡើង : សាស្ត្រាល្បែងថ្លែងរឿងក្រៅពីជាតកមែនទែន, ដូចជារឿងលក្សណវង្ស, រឿងស័ង្ខសិល្ប៍ជ័យ, រឿងសព្វសិទ្ធ, រឿងជិនវង្ស ... សុទ្ធតែជារឿងប្រតិដ្ឋ ដូចគ្នានឹងរឿងប្រលោមលោកដទៃទៀត ដែលជារឿងប្រតិដ្ឋនោះដែរ ។ ពាក្យថា រូបយាយចាស់រវៃអំបោះនៅក្នុងវង់ព្រះចន្ទ្រ ជាសម្ដីប្រតិដ្ឋប្រាប់ក្មេងតូចៗដែលវាសួរ, ឯតាមការណ៍ពិត គឺជារូបទន្សាយ (ពោធិសត្វ) ដែលមានចែងក្នុងគម្ពីរជាតក (ខាងពុទ្ធនិយម) ។ល។ តាមទម្លាប់និយាយថា ប្រឌិត ឬធ្លាប់សរសេរ ប្រឌិដ្ឋ ក៏មាន, គួរសរសេរ ប្រតិដ្ឋ វិញត្រឹមត្រង់តាម សំ. និង បា. លាយចម្រុះគ្នា, ត្រូវការអាន ប្រដិត, ឬថា ប្រឌិត តាមទម្លាប់ក៏សឹងតែបាន, ដូចជាសរសេរ អតិត ឬ អតីត ធ្លាប់អានថា អឌិត នោះដែរ ដ្បិតការអានខុសពីសរសេរនេះ រាប់ថាជា អញ្ញត្រសព្ទ ក្នុងអក្សរសាស្ត្រ ដូចជា អញ, អ្នក, នេះ, នោះ អានថា អាញ់, នាក់, និះ, នុះ... ដូច្នោះដែរ ។ល។
ពាំ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
នាំយកអ្វីៗដោយខាំនឹងមាត់ : ឆ្មាពាំកូន, សុនខពាំឆ្អឹងជ្រូក ។
- ពាំគ្រាប់ ឬ បៀមគ្រាប់ គ្រាប់កាំភ្លើងដែលមុតក្នុងសាច់ លុះដល់សះរបួសក៏ដុះសាច់ឱបជិតនៅនោះ (ច្រើនតែគ្រាប់ប្រាយ) ។
- ពាំត្រណោត (ព. ប្រ.) គុ. ដែលមិនដាច់ស្រេច, ពុំទាន់ប្រាកដ, ដែលនៅបាំងស្ទើរ : សម្ដីពាំត្រណោត ។ ប្រើជា កិ. វិ. ក៏បាន និយាយពាំត្រណោត និយាយបាំងស្ទើរ ។
- ពាំពាក្យពាំសម្ដី ឬ - នាំពាំពាក្យសម្ដី (ព. ប្រ.) នាំពាក្យសម្ដីទៅប្រាប់អ្នកម្ខាងឲ្យដឹងដោយដំណើរញុះញង់, នាំអុជអាល ។
- អណ្ដាតពាំព្រីង អណ្ដាតដែលមានសម្បុរស្វាយជាំឬខ្មៅ (ច្រើនតែសុនខ) : ឆ្កែអណ្ដាតពាំព្រីង ។
- ពាំយួរ (ព. ប្រ.) កិ. វិ. ដែលមានអាការដូចជាពាំផងយួរផង : ដឹកនាំពាំយួរ ដែលជួយឈឺឆ្អាលដឹកនាំឲ្យបានសម្រេចតាមបំណង ។
- ពាំសំបក ឈើដែលគេចាំងឬច្រាសសំបកមិនអស់ : ឈីហុបពាំសំបក ។
- សម្ដីពាំសំបក (ព. ប្រ.) សម្ដីមិនអស់អាថ៌សេចក្ដី ។
- ពាំស្រាយ ឈើហុបឬសសរជាដើមដែលមានសាច់ស្រាយលាយនៅជាមួយនឹងខ្លឹម : សសរពាំស្រាយ ។
- សម្ដីពាំស្រាយ (ព. ប្រ. )សម្ដីខុសខ្លះត្រូវខ្លះយកជាការណ៍ពិតទាំងអស់ពុំបាន ។ល។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

អាល ( v ) [ʔaal] - detail »
to roast, grill, to burn; to press tree leaves (with a hot iron); to cauterize
អាល ( adj ) [ʔaal] - detail »
to be shameless, impudent, insolent, impertinent
អាល ( i ) [ʔaal] - detail »
ah! exclamation of joy or grief
អាល ( pvp ) [ʔaal] - detail »
don't be in a hurry to ...! be careful not to ...! don't rush to ...!
Eg. ការអ្វីមិនទាន់ប្រាកដ កុំអាលហើបមាត់ថា : Don't jump to conclusions while a matter is yet to be done.
Reference: កុំអាល1