Khmer Dictionary: ដដែល
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search
-
កម្ជេញ
( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ធ្វើឲ្យខ្ជេញ, និយាយពាក្យដដែលៗ នាំឲ្យជ្រេញ; ឲ្យអផ្សុកចិត្ត (មិនសូវប្រើ) ។
-
ខ្ជេញ
( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ជ្រេញ, ធុញ, ទ្រាន់ ។ គុ. ដែលនាំឲ្យជ្រេញចិត្ត, ដែលសាំដដែលៗ នាំឲ្យធុញទ្រាន់ ។
-
ខ្ជាន់ៗ
( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏ )
ពាក្យសម្រាប់ចម្រើនពាក្យនិយាយឲ្យវិសេសឡើង : និយាយខ្ជាន់ៗ គឺនិយាយផ្ទួនៗ ដដែលៗ ។
-
កម្ពោជ
( ន.នាមសព្ទ )
[ក័ម-ពោជៈ ឬ ក័ម-ពោច ]
ឈ្មោះរដ្ឋមួយក្នុងជម្ពូទ្វីប (ឥណ្ឌា សម័យបច្ចុប្បន្ន) ជារដ្ឋរាប់ឈ្មោះចូលក្នុងចំនួនឈ្មោះរដ្ឋទាំង ២១ គឺ កុរុ, សក្កៈ, កោសល, មគធៈ, អង្គៈ, សិវិ, កលិង្គៈ, អវន្តិ, បញ្ចាលៈ, វជី, គន្ធារៈ, ចេតិយៈ, វង្គៈ, វិទេហៈ, កម្ពោជ, មទ្ទៈ ឬ មទ្រៈ, ភគ្គៈ, សីហឡៈ, កស្មិរ, កាសី, បណ្ឌវៈ ។ រដ្ឋទាំង ២១ ដែលមានឈ្មោះយ៉ាងនេះ ចំពោះតែក្នុងបុរាណសម័យនា ជម្ពូទ្វីប (ឥណ្ឌា), លុះចំណេរកាលតៗមកដរាបដល់សម័យបច្ចុប្បន្ន ក៏ក្លាយជាឈ្មោះផ្សេងៗ ទៅវិញដោយច្រើន, រដ្ឋខ្លះក៏ជាឈ្មោះដើមដដែល ដូចក្នុងសម័យបុរាណព្រេងនាយ និង ក្នុងសម័យនៃព្រះសក្យមុនីគោតមសម្មាសម្ពុទ្ធ សឹងមានឈ្មោះប្រាកដក្នុងគម្គីរព្រះពុទ្ធសាសនារាល់តែគម្ពីរសាស្រ្តារបស់ខ្មែរយើង ។
-
ដដែល
( និ.និបាតសព្ទ )
តែបទ ១, តែទី ១, ដូចដើម, ដូចមុន; ដូចពាក្យថា ធ្វើដដែលៗ, នៅកន្លែងដដែល, និយាយធម៌ដដែលដូចពីមុន ។
-
ដូចដែល
(ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ដដែល) ។
-
ដំណួស
( ន.នាមសព្ទ )
ការដួស : បាយនៅពេញឆ្នាំងដដែល ពុំទាន់មានដំណួស ១ វែក សោះទេ ។
-
តម្ពុល
( ន.នាមសព្ទ )
(តាម្ពុល “ស្លា”) ស្លា, ផ្លែស្លា ។ ខ្មែរប្រើជា គុ. ថា ស្លាតម្ពុល (--តំពុល) ចំពោះតែផ្លែស្លា ដែលគេគរផ្អាប់ទុកយូរបន្តិចឲ្យត្រាតែរលួយសំបក ។ ព. ផ្ទ. ស្លាខ្ចី, ស្លាសឹ្លង (មើលក្នុងពាក្យ ស្លា ទៀតផង) ។ គុ. ដែរ, មានន័យថា ចាស់ព្រួលៗ, ជ្រោកជ្រាក, ស្រោលៗ, ឆ្អិនខ្លះឆៅខ្លះ : មនុស្សចាស់តម្ពុល; គំនិតតម្ពុល; ត្រីអាំងតម្ពុល (ប្រើជាពាក្យប្រៀបទៅនឹង ផ្លែស្លាតម្ពុល នុះឯង) ។ ធ្លាប់ប្រើជា ដំពុល, តំពុល, ឬ ទំពុល ក៏មាន, គួរឈប់ប្រើបែបនុះ, ត្រូវប្រើ តម្ពុល នេះ វិញ ទាំងត្រឹមត្រង់តាមកំណើតពាក្យផង ទាំងសំនៀងក៏នៅតែដដែលផងដែរ; (សម្រាប់ពាក្យកាព្យ ប្រើជា តម្ពុលខាទ (តំ-ពុ-លៈ ខាត) “ស៊ីស្លា” ឬ តម្ពុលខាទន៍ “ការស៊ីស្លា” ដូច្នេះក៏បាន) ។
-
តិះ
( កិ.កិរិយាសព្ទ )
និយាយរិះគន់, និន្ទា ពេបជ្រាយនៅមុខ ឬកំបាំង ។ ច្រើនតែផ្សំជាមួយនឹងពាក្យ ដៀល ថា តិះដៀល “តិះផង ដៀលផង” គឺពោលរិះគន់, និន្ទា ឬ ពេបជ្រាយផ្សេងៗ ពិតខ្លះមិនពិតខ្លះ ឬខុសទាំងស្រុងក៏មាន ។ កាលពីក្នុងបុរាណសម័យព្រេងនាយ, ដោយសារប្រទេសមានព្រំដែនជាប់គ្នា, ខ្មែរនិងសៀម ធ្លាប់តែទៅមកប្រាស្រ័យរកគ្នា, ជនជាតិទាំងពីរនេះ ក៏តែងតែយកសម្ដីគ្នា ពីជាតិមួយទៅជាតិមួយទៅប្រើឬយកមកប្រើពុំប្រកែប្រកាន់អ្វីឡើយ; ឯខ្មែរយកសម្ដីសៀមមកប្រើក៏ក្រែលដែរ, ដូចជាសម្ដីសៀមថា ហ្មត គេអានថា ហ្មុត “អស់”, ខ្មែរយកមកប្រើ សរសេរជា ហ្មត់ , ឬអ្នកខ្លះសរសេរជា ម៉ត់ “អស់” ដែរ; សៀមថា ហ្មតចត អ. ថ. ហ្មុតចុត “ស្អាត, បរិសុទ្ធ, ឥតសៅហ្មង...”, ខ្មែរយកមកប្រើជា ហ្មត់ចត់ ឬអ្នកខ្លះសរសេរជា ម៉ត់ចត់ ក៏មាន “ស្អាត, បរិសុទ្ធ, ឥតសៅហ្មង...” ដែរ, ឬ “ប្រដិតប្រជី, ម៉ឺងម៉ាត់ ...”; សៀមថា េខេ៏ង េរេង អ. ថ. ខែ៎ង់រ៉ែង ឬ ខែ៏ងរ៉ែង “រឹងប៉ឹង, មាំមួន; ដែលប្រឹងប្រែងម៉ឺងមាត់”, ខ្មែរយកមកប្រើជា ខែងរ៉ែង (មានអត្ថន័យដូចសៀមដែរ) ។ល។ សៀមយកសម្ដីខ្មែរទៅប្រើច្រើនជាអនេក, ដូចជា ខ្ទម, ជា ករះទ់្ចម អ. ថ. ក្រៈថម់; ខែ ជា េខេ អ. ថ. ខែ៎ “ព្រះចន្ទ” ; ខ្នែង ជា េខេនង អ.ថ. ខ្នែ៎ង; តិះ ជា តិ អ. ថ. ទិ; តំណិះ ជា តាំហ្និ; តិះដៀល ជា តិតើ្យន អ. ថ. ទិតៀន (មានអត្ថន័យដូចខ្មែរដដែល ផ្សេងពីខ្មែរខ្លះបន្ដិចបន្ដួច) ។ល។ ខ្មែរដែលចេះសៀម, ធ្លាប់និយាយប្រាស្រ័យជាមួយនឹងសៀម, សៀមថា ទិ, ថា តាំហ្និ; ថា ទិតៀន ក៏ថាតាមសៀមដែរទៅ ។ មិនត្រឹមតែនិយាយជាមួយនឹងសៀមប៉ុណ្ណោះឡើយ, ទោះបីនិយាយនឹងខ្មែរគ្នាឯង ក៏ថា ទិតៀន ដែរ, ថែមទាំងយល់ថាពាក្យ ទិតៀន មិនសូវធ្ងន់ខ្លាំងស្មើនឹងពាក្យ តិះដៀល, ថែមទាំងអ្នកខ្លះសរសេរ ទិតៀន, ខ្លះ ទិទៀន, ខ្លះ ទិចទៀន ផ្សេងគ្នាទៅទៀត, ព្រោះមានទម្លាប់ផ្សេងៗគ្នា ។ សៀមថាសម្ដីខ្មែរមិនច្បាស់ តាមសំឡេងដើម, គួរតែខ្មែរថាតាមសំឡេងសម្ដីរបស់យើង (ជាការប្រពៃ) ។ នេះ ជាប្រវត្តិនៃពាក្យ តិះ ក្លាយជា ទិ, តំណិះ ជា តាំហ្និ, តិះដៀល ជា ទិតៀន ។
-
ត្បូងឃ្មុំ
( ន.នាមសព្ទ )
ឈ្មោះស្រុកមួយនៅក្នុងខែត្រកំពង់ចាម (ក្នុងបុរាណសម័យជាខែត្រសម្រាប់ស្ដេចត្រាញ់ងារជា អ្នកឧកញ៉ាអជ៌ុន (អរជូន) សព្វថ្ងៃងារនេះក៏នៅតែដដែល) ។
Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search
-
ដដែល
( adj )
[dɑdael]
- detail »
to be identical, alike, same.
-
ដដែល
( adv )
[dɑdael]
- detail »
as before, over and over, in the same way
Eg. រហូតដល់ចុងឆ្នាំ ១៩៩៤ អគ្គិសនីកម្ពុជាកំពុងប្រើប្រាស់ម៉ាស៊ីនភ្លើងចាស់ៗដដែល : Up to the end of 1994, Cambodian Electric had been using the same old generators.