Khmer Dictionary: គោត្រ
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search
-
ត្រកូល
( ន.នាមសព្ទ )
ពូជពង្ស : កើតក្នុងត្រកូលខ្ពង់ខ្ពស់ ។ ពាក្យនេះក្លាយមកពីពាក្យភាសាសំស្រ្កឹតថា គោត្រ -កុល “ពូជពង្សតាមគោត្រ” ហៅតាមស្រួលមាត់ថា គោត្រកូល, លុះដល់យូរតៗមក គេលុបពាក្យ គោ ចេញ នៅហៅត្រឹមតែ ត្រកូល (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គោត្ត និង គោត្រកូល ផង) ។
-
គោត្ត
( ន.នាមសព្ទ )
[គោត ]
(គោត្រ) វង្ស, ត្រកូល, សែ ។
-
គោត្រ
( ន.នាមសព្ទ )
[គោត ]
ដូចគ្នានឹង គោត្ត ។
-
គោត្រកូល
( ន.នាមសព្ទ )
[គោត-ត្រៈ កូល ឬ គោត-ត្រកូល ]
(គោត្រ + កុល; គោត្ត + កុល) ពូជពង្សតាមគោត្រ, ពូជវង្សដែលមានគោត្រជាមួយគ្នា ឬ ដែលផ្សេងគ្នា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ត្រកូល ផង) ។
-
សគោត្ត
( គុ.គុនសព្ទ )
[សៈគោត ]
ដែលជាប់ជាញាតិនឹងគ្នា : មនុស្សសគោត្ត ។ ន. ញាតិឆ្ងាយ ។
-
លាវ
( ន.នាមសព្ទ )
(អ. ថ. ល៉ាវ) ជាតិមនុស្សក្នុងដែនមួយក្នុងភាគផែនដីឥណ្ឌូចិន, ហៅតាមគោត្រកូលក្នុងសម័យពីដើមមានច្រើនពួកគឺ លាវកាវ, លាវភុងដាំ, លាវភុងខាវ, ងៀវ, ខឺន, ញួន, ភួន, លឺ, ល៉ែម, ល៉ៈវ៉ៈ, ល៉ៈវ៉ា ឬ លួៈ, ថៃ, ភូថៃ, ថូ, យ៉, យ៉ូយ, កល៉ឺង ជាដើម; ហៅដោយរួបរួមថា លាវៗ ដូចគ្នា: ជាតិលាវ, ប្រទេសលាវ ។
-
សម
( គុ.គុនសព្ទ )
[សៈម៉ៈ ]
ស្មើ, ស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ប្រហែលគ្នា, ដូចគ្នា (ព. ផ្ទ. វិសម) ។ ប្រើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃបានតាមគួរដល់ការប្រកប :
- សមគោត្ត ឬ--គោត្រ គោត្រត្រូវគ្នា, សែត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានគោត្រត្រូវគ្នា ។
- សមចរិយា (សៈម៉ៈចៈរ៉ិយ៉ា) ការប្រព្រឹត្តស្មើ, ការកាន់ធម៌ស្មើ គឺមិនលម្អៀង ព្រោះស្រឡាញ់, ព្រោះស្អប់, ព្រោះល្ងង់, ព្រោះខ្លាច (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អគតិ ផង) ។
- សមចារី អ្នកប្រព្រឹត្តស្មើ, អ្នកកាន់ធម៌ស្មើ (អ្នកមិនលម្អៀងដោយអគតិ ៤ យ៉ាង); បើស្ត្រីជា សមចារិនី ។
- សមចិត្ត ចិត្តស្មើ; ចិត្តស្មើគ្នា ។
- សមចិន្ដា (--ចិន-ដា) គំនិតស្មើគ្នា ។
- សមជាតិ ជាតិស្មើគ្នា; ជាតិត្រូវគ្នា ។
- សមជាតិក ឬ--ជាតិកៈ អ្នកដែលមានជាតិស្មើគ្នា (បើស្ត្រីជា សមជាតិកា) ។
- សមជីវិតា ការចិញ្ចឹមជីវិតស្មើ គឺចិញ្ចឹមជីវិតត្រូវតាមធម៌ តាមច្បាប់មិនខ្ពស់ៗទាបៗ ។
- សមតេជះ តេជះ, អំណាច ស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអំណាចស្មើគ្នា ។
- សមទណ្ឌ (--ទ័ន) អាជ្ញា, ពិន័យដែលសមនឹងទោសខុស ។
- សមនាម ឬ - សមាននាម (សៈម៉ានៈ--) ឈ្មោះត្រូវគ្នា; អ្នកដែលមានឈ្មោះត្រូវគ្នា ។
- សមភាគ ចំណែកស្មើគ្នា ។
- សមភាព ភាពស្មើគ្នា, ដំណើរស្មើមុខគ្នា (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) នេះទៀតផង) ។
- សមវ័យ អាយុស្មើគ្នា, ឆ្នាំដំណាលគ្នា ។
- សមវិជ្ជា ឬ--វិទ្យា ចំណេះស្មើគ្នា ។
- សមវិទ អ្នកដែលមានចំណេះស្មើគ្នា ។
- សមវិបាក ដែលមានវិបាកស្មើគ្នា; អំពើដែលមានផលស្មើគ្នា ។
- សមានុភាព (សៈម៉ា--; សំ. បា. < សម + អានុភាវ) អនុភាពស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអានុភាពស្មើគ្នា ។ល។
-
សមាន
( គុ.គុនសព្ទ )
[សៈម៉ាន៉ៈ]
ស្មើ, ស្មើគ្នា, ប៉ុនគ្នា, ដូច, ដូចគ្នា, ជាមួយគ្នា; ដែលត្រូវគ្នា ។
- សមានគតិ (--គៈតិ) ដំណើរប្រព្រឹត្តស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានគតិស្មើគ្នា, ដែលមានសេចក្ដីយល់ខុសត្រូវគ្នា ។
- សមានគុណ គុណស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានគុណសម្បត្តិស្មើគ្នា ។
- សមានគោត្ត ឬ - --គោត្រ គោត្រស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានគោត្រស្មើគ្នា, ដែលមានសែត្រូវគ្នា (ប្រើជា សមគោត្ត ឬ --គោត្រ ក៏បាន) ។
- សមានចិត្ត ចិត្តស្មោះស្មើ, ចិត្តដែលមានសភាពទោរទន់រកគ្នាដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់ : មានសមានចិត្ត, ប្រកបដោយសមានចិត្ត ។
- សមានច្ឆន្ទ (សៈម៉ាន៉ាច់-ឆ័ន-ទៈ ឬ--ឆ័ន) បំណងស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានបំណងស្មើគ្នា ។
- សមានជន ជនស្មើភាពគ្នា, ជនស្មើស័ក្ដិ ។
- សមានជាតិ ជាតិស្មើគ្នា, ជាតិត្រូវគ្នា (សមជាតិ) ។
- សមានជាតិក ឬ - --ជាតិកៈ អ្នកដែលមានជាតិស្មើគ្នា (បើស្ត្រីជា សមានជាតិកា)។
- សមាននាម ឈ្មោះត្រូវគ្នា, អ្នកដែលមានឈ្មោះត្រូវគ្នា ។ (ព. វ. សាធារណនាម) ។
- សមានសំវាស ឬ - --សង្វាស (--ស័ង ឬ សង់-វ៉ាស) សង្វាសស្មើគ្នា គឺការនៅរួមគ្នា ។ ព. ពុ. ការធ្វើឧបោសថសង្ឃកម្មរួមគ្នាបាន; ភិក្ខុដែលរួមធ្វើសង្ឃកម្មជាមួយគ្នាបាន (មិនរង្កៀសចិត្តនឹងគ្នា) ។
- សមានានុភាព (សៈម៉ាន៉ា--; បា. < សមាន + អានុភាវ) អានុភាពស្មើគ្នា; អ្នកដែលមានអានុភាពស្មើគ្នា ។
- សមានាសនៈ (សៈម៉ាន៉ាសៈន៉ៈ; បា. < សមាន + អាសន) កន្លែងអង្គុយស្មើគ្នា ។ សមានាសនិក អ្នកដែលមានកន្លែងអង្គុយស្មើគ្នា (បើស្ត្រីជា សមានាសនិកា) ។ល។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សម គុ. ផង) ។
-
សូរ្យ
( ន.នាមសព្ទ )
[សូរ-យ៉ៈ ឬ សូ ]
(សូយ៌; សុរិយ) ព្រះអាទិត្យ ។ ប្រើរៀងភ្ជាប់ពីខាងដើមសព្ទដទៃបានតាមការប្រកប (ដូច សុរិយ ដែរ) :
- សូរ្យករ, --ការ ឬ--រស្មី រស្មីព្រះអាទិត្យ ។
- សូរ្យកាល ពេលថ្ងៃត្រង់ ។
- សូរ្យគតិ ដំណើរព្រះអាទិត្យ ។
- សូរ្យគោត្រ គោត្រព្រះអាទិត្យ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) សុរិយគោត្ត, សុរិយវង្ស ផង) ។
- សូរ្យគ្រាស ឬ --គ្រាះ (សូ--) ដំណើរដែលរាហូចាប់ឬបាំងដួងព្រះអាទិត្យ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) គ្រាស ឬ គ្រាះ ផង) ។
- សូរ្យសែង (សូ--) ពន្លឺព្រះអាទិត្យ ។ល។
-
សែ
( ន.នាមសព្ទ )
គោត្រ, គោត្រកូល ។
- សែស្រឡាយ គោត្រកូលជាមួយគ្នា ប៉ុន្តែឃ្លាតពីក្រសែញាតិឆ្ងាយណាស់ទៅហើយ : ចិនគេច្រើនរាប់អានគ្នាតាមសែស្រឡាយ ។
Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search
-
គោត្រ
[kout, koutraʔ-]
- detail »
See:គោត្ត