Khmer Dictionary: កាល

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

កាល ( ន.នាមសព្ទ ) ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
គ្រា, ពេល, សម័យ : កាលនោះ, កាលពីឆ្នាំមុន, កាលដែលខ្ញុំធ្វើការ ។
- កាលបរិច្ឆេទ (កាលៈ--) ន. (បា.) ការកំណត់ពេល, ការកម្រិតនៃថ្ងៃខែឆ្នាំ ។
- កាលវិបត្តិ (--វិបាត់) ការប្រែប្រួលនៃកាល, ការខូចវេលា, ដំណើរខុសកាល ។ ព. ផ្ទ. កាលសម្បត្តិ ។
- កាលវិភាគ ការចែកកាល, ការបែងចែកវេលា ដើម្បីធ្វើការងារឲ្យបានស្រួល, ការចែកមុខការទៅតាមកាលវេលា ។
- កាលសម្បត្តិ ការសមប្រកបដោយកាល, ការត្រូវទំនងតាមវេលា, ដំណើរដែលត្រូវតាមកាលសម័យ ។ ព. ផ្ទ. កាលវិបត្តិ ។
- កាលានុកាល កាលតាមលំដាប់កាល, មួយដងមួយកាល ។
កាល ( ន.នាមសព្ទ ) ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
មច្ចុ, មច្ចុរាជ, សេចក្ដីស្លាប់ : ព្រះកាលតែងផ្តាប់ផ្តិលនូវអាយុសង្ខារនៃសត្វលោក ឥតមានរើសមុខឡើយ ។
កាលកិរិយា ( ន.នាមសព្ទ ) [កាល៉ៈ-កិ-រ៉ិ-យ៉ា ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
សេចក្ដីស្លាប់ : ធ្វើកាលកិរិយា ។
កាលិក ( ន.នាមសព្ទ ) [កា-លិក ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
របស់ដែលកើតឡើងតាមកាល, វត្ថុដែលប្រើប្រាស់បានតាមកាលវេលា ។ កាលិកមាន ៤ យ៉ាងគឺ យាវកាលិក, យាមកាលិក, សត្តាហកាលិក, យាវជីវិក (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ទាំងនេះ) ។
កាលិកបត្រ ( ន.នាមសព្ទ ) [កា-លិ-កៈ-បាត់ ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
សារពត៌មាន, ទស្សនាវដ្ដី ឬសៀវភៅដែលផ្សាយចេញតាមកំណត់កាលទៀងទាត់ ។
កាលៈទេសៈ ( ន.នាមសព្ទ ) ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(កាល “គ្រា, ពេល, សម័យ” + ទេស “ស្រុក, ប្រទេស”) កាលសម័យរបស់ស្រុកទេស; កាលនិងប្រទេស : មុននឹងប្រកបមុខរបរផ្សេងៗ គប្បីពិចារណាលៃលកមើលឲ្យសមរម្យទៅតាមកាលៈ-ទេសៈ ។ ពាក្យនេះ សម័យសព្វថ្ងៃ គេច្រើនប្រើសំដៅន័យថា “ហេតុការណ៍ចម្លែក, ប្រវត្តិហេតុ, ព្រឹត្តិការណ៍ផ្សេងៗ, ការវិបរិតប្រែប្រួល” ។
កាល់ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ពានគ្នា; ពាក្យសម្រាប់និយាយចំពោះសត្វចង់គ្នា : គោកាល់ញី ។
កាល់ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
តម្រឹម : កាល់ជើងសក់ ។ ខារខាំងមិនឲ្យច្រឡូកច្រឡំលាយគ្នា : គោកាល់ហ្វូង (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ការពារ) ។
កាលដែល ( អា. និ.អាយតនិបាត )
ពេលដែល, គ្រាដែល, ខណៈដែល, សម្រាប់ប្រើក្នុងប្រយោគជ្រែក ឬផ្ញើក្នុងប្រយោគដទៃ ឧ. កាលដែលបិតាធ្វើមរណកាលទៅ គាត់ពុំបានផ្ដែផ្ដាំអ្វីឡើយ (កាលដែលបិតាធ្វើមរណកាល) ជាប្រយោគជ្រែក ។ កូនត្រូវនៅកំព្រា ជាប្រយោគធំ ។ ប្រយោគ បា. ហៅលក្ខណៈ ។

Headley's Khmer-English Dictionary

កាល ( conj ) [kaal] - detail »
when (esp. used of past time; may refer to a time different from that in a second clause)
Eg. កាលខ្ញុំនៅពីយុវវ័យ ខ្ញុំចូលចិត្តលេងកីឡាបាល់បោះ: When I was young, I liked to play volleyball.
កាល ( n ) [kaal] - detail »
time; period / interval (of time)
កាលានុរូប ( adj ) [kaalaanuʔruup] - detail »
to be timely, opportune, expedient
កាលានុវត្ត ( adj ) [kaalaanuʔvoat] - detail »
to be convenient, handy
កាលានុវត្តន៍ ( n ) [kaalaanuʔvoat] - detail »
opportunism
កាលិក ( n ) [kaalɨk] - detail »
something that is periodic / temporary / temporal.
កាលិក ( adj ) [kaalɨk] - detail »
to be temporary, periodic
កាលៈទេសៈ ( n ) [kaalaʔteisaʔ] - detail »
circumstance, point in time
កាល់ ( v ) [kal] - detail »
(of male animals) to mount / mate with a female
កាល់ ( v ) [kal] - detail »
to protect, defend

Next >>