Khmer Dictionary: អណ្តាត

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

កញ្ចែ ( ន.នាមសព្ទ )
គ្រឿងផ្លុំមួយយ៉ាងមានខ្សែសម្រាប់ទាញឲ្យឮ ប្រើជាគ្រឿងប្រដាប់ កប៉ាល់ : កញ្ចែកប៉ាល់ ។ មួយយ៉ាងទៀតមានសណ្ឋានប្រហែល នឹងអណ្តាតប៉ីដែលប៉ូលិសយាមផ្លុំ ។
ខ្លុយ ( ន.នាមសព្ទ )
ឈ្មោះគ្រឿងភ្លេងមហោស្រពសម្រាប់ផ្លុំ មានអណ្តាតជាស្នូល មានហែប ។
និរុត្តិ ( ន.នាមសព្ទ ) [និរុត-តិ]
(និរុក្តិ) ការបញ្ចេញសូរសព្ទតាមទម្លាប់នៃការរលាស់អណ្តាតថាកើត ទោះបីសរសេរត្រូវគ្នា ទាំងអត្ថន័យរបស់ពាក្យទោះត្រូវគ្នាតែមួយក៏គង់ឮសូរសព្ទផ្សេងពីគ្នាដែរ : ពាក្យថា មង្គល ពីរព្យាង្គនេះ អ្នកពុទ្ធសាសនិកក្នុងនានាប្រទេស បញ្ចេញនិរុត្តិឮផ្សេងៗគ្នា តាមទម្លាប់រាល់ជាតិ ព្រោះមានការរលាស់អណ្តាតថាខុសគ្នា ។ ឈ្មោះគម្ពីរមួយនិយាយពីវេទាង្គទាំង ៦ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) វេទាង្គ ផង) ។
- និរុត្តិប្បដិសម្ភិទា (--ប៉ៈដិសាំភិ--) ការបែកប្រាជ្ញាយល់ធ្លុះធ្លាយខាងភាសា, ការចេះច្បាប់ប្រាដកឥតទើសទាក់ខាងភាសាផ្សេងៗ ។
- និរុត្តិសាស្ត្រ (--សាស) គម្ពីរ ឬក្បួនខ្នាតចែងអំពីភាសា, ភាសាសាស្ត្រ ។ល។
ផ្លុំ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
បញ្ចេញខ្យល់តាមមាត់ដោយបូញបបូរមាត់បន្តិច : ផ្លុំភ្លើង ។ ធ្វើគ្រឿងតន្ត្រីដែលមានរន្ធ មានអណ្តាតឬហែបឲ្យលាន់សំឡេងចេញដោយកម្លាំងមាត់ប្រឹងបញ្ចេញខ្យល់ : ផ្លុំប៉ី, ផ្លុំស្រឡៃ, ផ្លុំត្រែ, ផ្លុំស័ង្ខ, ផ្លុំស្លឹក ។
ពភ្លែត ( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏ )
ដែលភ្លែតៗរឿយៗ : ចេញអណ្តាតភ្លើងពភ្លែត ។
លក ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ជីក, ចូក, ចូរ, ដាប់ ឲ្យមានជាប្រឡាយជាចង្អូរ, ជាគន្លង, ជាហែប, ជាអណ្តាត : លកប្រឡាយ, លកសាច់ឈើ ។
- លកញីឈ្មោល លកសាច់ឈើឲ្យមានជាអណ្តាតផ្ទុយគ្នាសម្រាប់ផ្គុំឬបិទឲ្យជិតមិនឲ្យមានប្រហោង : លកក្តារញីឈ្មោល ។
សកាយនិរុត្តិ ( ន.នាមសព្ទ ) [សៈកាយ៉ៈ និរុត-តិ ឬ--និរុត]
(--និរុក្តិ) និរុត្តិរបស់ខ្លួន, និរុត្តិរៀងខ្លួន គឺភាសាសម្ដីរបស់មនុស្សរាល់ជាតិក្នុងសកលលោក ដែលមានសូរសព្ទផ្សេងគ្នា ថាអ្វី ហៅអ្វីផ្សេងៗពីគ្នា; ទោះបីសម្ដីនោះជាសំស្រ្តឹតឬជាបាលីដែលមានអត្ថន័យត្រូវគ្នាតែមួយ ក៏អានឮសូរសព្ទផ្សេងគ្នាខ្លះៗដែរ, ដូចជាបាលីថា បញ្ច “ប្រាំ” នេះ ជនជាតិខ្លះអានថា បុ័ញ-ចៈ, ខ្លះថា បុ័ន-ចៈ, ខ្លះថា បុ័ញ-ចឺៈ, ខ្លះថា ប៉េញ-សៈ, ខ្លះថា ប៉ោញ-ចៀៈ, ខ្លះថា ប៉ោងចៀៈ, យ៉ាងនេះហៅថា សកាយនិរុត្តិ ឬ សកនិរុត្តិ ក៏បាន ព្រោះអានតាមដំណើរអណ្តាតដែលរលាស់ថាកើតរៀងរាល់ខ្លួននៃជនជាតិនីមួយៗក្នុងសកលលោក ។ ក្នុងវិនយបិដកខុទ្ទកវត្ថុក្ខន្ធក មានចែងថា ព្រះសក្យមុនីសម្ពុទ្ធទ្រង់អនុញ្ញាតថា ឲ្យភិក្ខុទាំងឡាយអានបាលីពុទ្ធវចនៈតាមសកាយនិរុត្តិចុះ (ព្រោះព្រះអង្គជ្រាបច្បាស់ថា នឹងបង្គាប់ឬដាក់កម្រិតឬក៏បង្ខំពួកភិក្ខុ ដែលមានជាតិផ្សេងៗគ្នារាល់ប្រទេសឲ្យអានបាលីពុទ្ធវចនៈថាឲ្យមានសំឡេង ត្រូវគ្នាតែបែបមួយពុំកើតឡើយ ដ្បិតមានការកម្រើកអណ្តាតរលាស់ថាចេញវចីភេទឮផ្សេងគ្នា តាមធម្មតារបស់មនុស្សរាល់ជាតិក្នុងលោកទាំងមូល) ។ ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) និរុត្តិ>និរុត្តិ ទៀតផង ។
សង្រួម ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
(សំវរ; ស. ប្រើជា សាំរ្វម អ. ថ. --រួម) បិទ, ប្រយ័ត្នមិនឲ្យអារម្មណ៍អាក្រក់ចូលមកបាន; ប្រយ័ត្នមិនឲ្យអារម្មណ៍ដែលកើតតាមទ្វារភ្នែក, ត្រចៀក, ច្រមុះ, អណ្តាត, កាយ, ចិត្ត ក្លាយទៅជាអភិជ្ឈាទោមនស្ស : បព្វជិតត្រូវសង្រួមឥន្រ្ទិយ ឲ្យស្រគត់ស្រគំ; ការសង្រួមឥន្រ្ទិយជាគុណនាំឲ្យបានសុខស្រួលជានិច្ច (ប្រើជា សំរួម ក៏មានខ្លះ) ។
លិឍ ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) [លិត ឬ ត. ទ. ស្រ. លឹត]
(< លិហ, ហ > ឍ ឬ ទ្ធ) កេវ, កាវ, កោយដោយអណ្តាត ឬផ្តិតចុងអណ្តាតលើអ្វីមួយ : លិឍបបូរមាត់, លិឍដៃ; លិទ្ធមើលឲ្យដឹងរស ។
លៀន ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
លេចចេញ, ចេញបន្លឹម ពីក្នុងទីដែលលឹបឬដែលកប់ : សំបោរលៀនចេញពីក្នុងច្រមុះ ។ បញ្ចេញអណ្តាតពីក្នុងមាត់ : លៀនអណ្តាត ។ គុ. ដែលចេញត្លែ ឬដែលឡើងត្លោត : ភ្នែកលៀន, ដំបៅលៀន ។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

No matching entries found!