Khmer Dictionary: ខ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

ខន្ធ ( ន.នាមសព្ទ ) [ខ័ន ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ស្កន្ធ) ក; ដើម; គំនរ : ពួក, កង, ប្រជុំ; កំណត់ : ខន្ធ ៥ គឺរូបក្ខន្ធ, វេទនាខន្ធ, សញ្ញាខន្ធ, សង្ខារក្ខន្ធ, វិញ្ញាណក្ខន្ធ ។
- ទម្លាយខន្ធ ឬ រំលាងខន្ធ គឺស្លាប់ ។
- រំលត់ខន្ធ គឺចូលនិព្វាន ។
ខម ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
បើកមាត់លៀនអណ្ដាត បើកភ្នែកសំដែងអាការឲ្យគេខ្លាច : ក្មេងហ្នឹងខិលណាស់ វាហ៊ានខមដាក់ខ្ញុំ ។
ខម ( ន.នាមសព្ទ )
ខ្មែរក្នុងបុរាណសម័យព្រេងនាយ ។ ឈ្មោះអក្សរខ្មែរបែបមួយ គឺអក្សរធំកាច់ជ្រុង (ច្រើនប្រើចារនឹងស្លឹករឹត) : អក្សរខម ។
ខមាទោស ( ន.នាមសព្ទ ) [ខៈម៉ា-- ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(ខម “អត់” + ទោស “កំហឹង”) ការសុំឲ្យអត់ទោស, ពាក្យសុំឲ្យអត់ទោស ឬ លើកទោសចោល : លោកគ្រូខ្ញាល់នឹងឯង ត្រូវឯងទៅសុំខមាទោសលោក ។
ខរ ( ន.នាមសព្ទ ) ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(“សត្វលា; រណារ”; គុ. កាច, រឹងរូស) ឈ្មោះយក្សមួយក្នុងរឿងរាមកេរ្តិ៍ ។
ខរាពាធ ( ន.នាមសព្ទ ) [ខៈ រ៉ា ពាត] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
រោគដែលកើតឡើង មានអាការរបឹងរឹងរូស បណ្ដាលឲ្យឈឺចាប់ធ្ងន់ដាបចុះ ជាលំដាប់ ។
ខលុបច្ឆាភត្តិកង្គ ( ន.នាមសព្ទ ) [ខៈល៉ុប៉ាច់-ឆាភាត់-តិក័ង ឬ-- ក័ង-គៈ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(ខលុ និ. “ក៏; ឮថា”; ន. “សត្វមៀម” + បច្ឆា “ខាងក្រោយ” + ភត្តិកង្គ “អង្គរបស់ភិក្ខុអ្នកមានភត្ត”) ន. ឈ្មោះធុតង្គទី ៧ ក្នុងពួកធុតង្គទាំង ១៣ ។ ភិក្ខុអ្នកកាន់ធុតង្គនេះ កាលបើខ្លួនឆាន់ជិតនឹងលែង ឬឆាន់រួចហើយភ្លាមៗនោះ កាលបើមានគេយកចង្ហាន់មកប្រគេនទៀត បានឃាត់គេថា ខ្លួនលែងឆាន់ទៀតហើយ ក៏ត្រូវតែលែងឆាន់ក្នុងពេលបន្ទាប់នោះទៀត ដោយដាច់ខាត (ដូចជាសត្វមៀម ដែលក្នុងយប់ណា បើវាចាប់ចំណីអ្វីបានហើយ ចំណីនោះធ្លាក់ជ្រុះពីចំពុះវាទៅ វាលែងចាប់ចំណីស៊ីតទៅទៀត ពេញមួយយប់នោះ) ។ ព. វិ. ពុ. ។ ក្នុងកាលពីដើម, មានអ្នកខ្លះហៅធុតង្គទី ៧ នេះថា ប្រឡុបបច្ឆា ប្រើវិធីប្រឡាក់បាយលាយជាមួយនឹងបង្អែមចម្អាបច្របល់គ្នាឆាន់ហៅថា កាន់ធុតង្គប្រឡុបបច្ឆា ឬ ឆាន់ប្រឡុបបច្ឆា ក្លាយទៅជា តិត្ថិយវត្ត គឺវត្តប្រតិបត្តិរបស់និគ្រន្ថពួកខ្លះក្នុងប្រទេសឥណ្ឌា ដែលព្រះសម្ពុទ្ធទ្រង់ហាម, បើភិក្ខុណា កាន់វត្តប្រតិបត្តិបែបតិត្ថិយវត្តដូច្នោះ ភិក្ខុនោះ ត្រូវអាបត្តិទុក្កដ ។
ខសន្យា ( ន.នាមសព្ទ )
សេចក្ដីប្ដេជ្ញា ឬការនិយាយកំណត់ដាក់លក្ខខណ្ឌច្បាស់លាស់. ឧ. ខ្ញុំខ្ចីប្រាក់គេដោយមានខសន្យាថាត្រូវសងប្រាក់ការទៅម្ចាស់គេតាមការព្រមព្រៀង ។
ខាក ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ប្រឹងខ្ជាក់អ្វីៗ ដែលនៅបំពង់កឲ្យរបូតចេញ : ខាកឆ្អឹងត្រី, ខាកស្លេស្ម ។
ខាង ( ន.នាមសព្ទ )
ប៉ែក, ចំណែក; ប្រប, ជិត : ខាងស្ដាំ, ខាងឆ្វេង; ខាងកើត, ខាងលិច; ខាងត្បូង, ខាងជើង; ខាងអាយ, ខាងនាយ; ខាងយើង, ខាងគេ ។ល។

<< Prev 1 2 3 4 5 6 ... 20 Next >>