Khmer Dictionary: អ
Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary
-
អក្ខបាដក
(ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អក្ខទស្ស) ។
-
អក្ខមា
( ន.នាមសព្ទ )
[អ័ក-ខៈម៉ា ]
or អក្សមា
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
អក្ខន្តី ឬ អក្សាន្តី; ដំណើរមិនព្រមអត់ទោសឲ្យ ។ ព. ផ្ទ. ខមា ។
-
អក្ខរ
( ន.នាមសព្ទ )
[អូក-ខៈរ៉ៈ ]
or អក្ខរៈ
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(អក្ខរ; អក្សរ) ស្នាមគំនូសមានតួរាងផ្សេងៗសម្រាប់ប្រើសរសេរកត់ពាក្យសម្ដីនិងសេចក្ដីទាំងពួង ប្រើមិនចេះអស់ (អក្សរ) ចែកជាពីរពួកគឺ ស្រៈ និង ព្យញ្ជនៈ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ព្យញ្ជនៈ និង ស្រៈ ផង) ។
- ចំអក្ខរៈ ត្រូវតាមខ្យល់អក្សរមិនល្អៀង ។ ព. ប្រ. ត្រូវត្រង់មិនល្អៀង (ព. សា.) ។
- ពេញអក្ខរៈ ពេញទ្រពងមាត់, ពេញចំហ (ប្រើចំពោះតែសម្ដី) : និយាយពេញអក្ខរៈ ។
- អក្ខរក្រម ឬ - អក្សរក្រម (--ក្រំ) លំដាប់អក្សរ ។
- អក្ខរជននី (--ជនៈ--), --តូលិកា ឬ --លេខនី (--ខៈ --) ប៉ាកកៃឬស្លាបប៉ាកកា ។
- អក្ខរជីវក ឬ --ជីវកៈ (--វក់ ឬ --វៈកៈ) ស្មេរ, ស្មៀន (លិបិការ, លេខកៈ); អ្នកតែងសេចក្ដី (បើស្ត្រីជា អក្ខរជីវិកា) ។
- អក្ខរប័ដ ឬ --បដ្ត ដំបារប្រាក់ជាដើមដែលសរសេរឬឆ្លាក់អក្សរ ។
- អក្ខរប្បយោគ (អ័ក-ខៈរុ័ប-ប៉ៈយោក) ឬ អក្សរប្រយោគ អក្សរផ្ញើជើងឬអក្សរគ្រវាត់ ។
- អក្ខរមុខ អ្នករៀនអក្សរ ។
- អក្ខរវិទូ អ្នកចេះអក្សរហ្មត់ចត់, អ្នកចេះអក្សរសាស្រ្ត (ស្ត្រីក៏ជា អក្ខរវិទូ ដូចគ្នា) ។
- អក្ខរវិធី បែបវេយ្យាករណ៍និយាយអំពីអក្ខរៈ ។
- អក្ខរវិន្យាស (--វិន-យាស) ប្រជុំអក្ខរ; អក្ខរៈដែលរៀងតាមលំដាប់; អក្ខរានុក្រម; លិខិត, សំបុត្រ, ចុតហ្មាយ ។
- អក្ខរវិបត្តិ ការឃ្លៀងឃ្លាតតួឬសំឡេងអក្ខរៈ ។
- អក្ខរវិបល្លាស ការបំប្លែងអក្សរ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) វិបល្លាស ផង) ។ អក្ខរសម័យ វិធីប្រើអក្សរ, ការសរសេរឬអានអក្សរ; ការសរសេរកើតឬមើលដាច់ : ចេះអក្ខរសម័យ ។
- អក្ខរសម្បត្តិ ការមិនឃ្លៀងឃ្លាតអក្ខរៈ ។
- អក្ខរានុក្រម (--រ៉ា-នុ-ក្រំ; បា. អក្ខរ + សំ. អនុក្រម; បា. អក្ខរានុក្កម; សំ. អក្សរានុក្រម) លំដាប់អក្សរ; អក្សរឬពាក្យដែលរៀបរៀងតាមលំដាប់, វចនានុក្រម ។
- អក្ខរាភិធាន ឬ
- អក្ខរាភិធានសព្ទ (បា. អក្ខរ + អភិធាន “ឈ្មោះ; ពាក្យ; មេពាក្យ” ឬ បា. អក្ខរ + សំ. អភិធាន + ឝព្ទ) មេពាក្យដែលរៀបរៀងតាមលំដាប់អក្សរ (វចនានុក្រម) ។
- អក្ខរាវិរុទ្ធ (-វិរុត; បា. < អក្ខរ “អក្សរ” + អវិរុទ្ធ “មិនខុស, ត្រឹមត្រូវ”) ការសរសេរអក្សរមិនខុស, សិល្បៈនិងរបៀបដែលសរសេរពាក្យពេចន៍ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវក្នុងភាសាណាមួយ ។ល។
-
អក្ខរ
( ន.នាមសព្ទ )
[អ័ក-ខៈរ៉ៈ ]
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(អក្ខរ; អក្សរ) ធម្មជាតអស់សង្ខតធម៌ (ព្រះនិញ្វន) ។ អក្ខរដ្ឋាន ឋាននិញ្វន ។
-
អក្ខរ --
(ម. ក្នុង ព. អក្ខរ ឬ អក្ខរៈ ១ និង អក្ខរៈ ២) ។
-
អក្ខរកោវិទ
( គុ.គុនសព្ទ, ន.នាមសព្ទ )
[អ័ក-ខៈរ៉ៈ កោវិត ]
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
អ្នកឈ្លាសក្នុងអក្សរសាស្រ្ត : អក្ខរកោវិទមានគំនិតឆ្ពោះត្រង់អក្សរសាស្រ្តជានិច្ច (ស្ត្រីជា អក្ខរកោវិទា ឬ អក្ខរកោវិទី) ។ ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ ថា : អក្ខរកោវិទ រែងតែរិះគិត ឆ្ពោះត្រង់អក្សរ របស់ជាតិខ្លួន ឲ្យបានបវរ មានចិត្តត្រេកអរ ស្មោះឆ្ពោះត្រង់ជាតិ ។
-
អក្ខរប្បភេទ
( ន.នាមសព្ទ )
[អ័ក-ខៈរុ័ប-ប៉ៈភេត ]
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(អក្សរប្រភេទ) បែបអក្សរដែលចែកជាគូៗ តាមសូរសំឡេងជាទំនាស់នឹងគ្នា; មាន ៥ គូ ឬ ១០ ប្រភេទគឺ សិថិល “អក្សរមានសំឡេងធូរ” គឺអក្សរដែលឥតខ្យល់ ហ លាយ, មាន ១០ តួ គឺ ក គ, ច ជ, ដ ឌ, ត ទ, ប ព និង ធនិត “អក្សរមានសំឡេងតឹង” គឺអក្សរដែលមានខ្យល់ ហ លាយផងមាន ១០ តួគឺ ខ ឃ, ឆ ឈ, ឋ ឍ, ថ ធ, ផ ភ (សំឡេង សំ. និង បា. ថា ក្ហៈ, គ្ហៈ; ច្ហៈ, ជ្ហៈ; ដ្ហៈ, ឌ្ហៈ; ត្ហៈ, ទ្ហៈ; ប្ហៈ, ព្ហៈ ជាគូ ១; ទីឃៈ “អក្សរមានសំឡេងវែង” និង រស្សៈ “អក្សរមានសំឡេងខ្លី” ជាគូ១; គរុ “អក្សរមានសំឡេងធ្ងន់ឬយូរ” និង លហុ “អក្សរមានសំឡេងស្រាលឬរហ័ស” ជាគូ ១; និគ្គហិត “អក្សរដែលមាននិគ្គហិតឬដំលើ” និង វិមុត្ត “អក្សរដែលមានសូរសំឡេងហាមាត់បន្តិច” ជាគូ ១; សម្ពន្ធ “អក្សរដែលចងបទភ្ជាប់គ្នាជាសន្ធិ, ដូចជា រាជាណាចក្រ” និង វវត្ថិត “អក្សរដែលកាត់ញែកចេញពីបទសន្ធិ, ដូចជា រាជអាណាចក្រ ” អាណាចក្ររបស់ព្រះរាជា ជាគូ ១ (ព. វ.) ។
-
អក្ខរា
( ន.នាមសព្ទ )
[អ័ក-ខៈរ៉ា ]
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(ពហុ. របស់ អក្ខរ “អក្សរ”) អក្សរទាំងឡាយ, អក្សរគ្រប់តួ (សម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យឬប្រើជាឋានន្តរស្មៀន, ដូចជា ឃុនវិចិត្រអក្ខរា, ហ្លួងវិសេសអក្ខរា ជាដើម) ។ បុរាណច្រើនប្រើសំដៅយកពាក្យកាព្យពីរឿងស្នេហា ឬពីរឿងនឹករលឹកដែលសរសេរផ្ញើទៅគូសង្សារឬកល្យាណមិត្រ ក៏មាន : ផ្ញើអក្ខរា, បានទទួលអក្ខរា ។
-
អក្ខរា --
(មើលក្នុងពាក្យ អក្ខរ ឬ អក្ខរៈ ១) ។
-
អក្ខិ
( ន.នាមសព្ទ )
[អ័ក-ខិ ]
( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(អក្សិ) ភ្នែក, កែវភ្នែក ។
- អក្ខិកាណ ខ្វាក់ភ្នែកម្ខាងឬភ្នែកខ្វាក់ម្ខាង : មនុស្សអក្ខិកាណ ។
- អក្ខិបខុម (--ប៉ៈ--) រោមភ្នែក (ហៅ អក្ខិលោមា ក៏បាន) ។
- អក្ខិភេសជ្ជ (--ស័ច-ជៈ ឬ --ស័ច) ថ្នាំភ្នែក ។ល។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) អក្សិ ផង) ។
<< Prev 1 2 3 4 5 6 ... 20 Next >>