Khmer Dictionary: ឧ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

ឧក្រិដ្ឋ ( គុ.គុនសព្ទ ) [អុក-ក្រិត] or ឧក្រឹដ្ឋ ( បា. ឬ សំ. ក្ល.None )
(បា. សំ.) (ឧត្ក្ឫឞ្ត; ឧក្កដ្ឋ) ធ្ងន់, យ៉ាងធ្ងន់; ធំ, យ៉ាងធំ; តឹង, យ៉ាងតឹង, យ៉ាងតឹងតែង, យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ ។ល។ (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ឧក្កដ្ឋ ឬ ឧក្កដ្ឋៈ) ។
- ទោសឧក្រិដ្ឋ ឬ - ឧក្រិដ្ឋទោស ទោសធ្ងន់ ។ បទឧក្រិដ្ឋបទល្មើសឬដំណើរល្មើសដែលប៉ះទៅលើទោសឧក្រិដ្ឋ : អំពើនុះចូលក្នុងបទឧក្រិដ្ឋ ។
- សាលាឧក្រិដ្ឋ សាលាតុលាការជំនុំជម្រះទោសឧក្រិដ្ឋ (ហៅ សាលាឧក្រិដ្ឋ ក៏បាន) ។ ប្រើជា កិ. វិ. ក៏បាន :
- ប្រព្រឹត្ត
- ឧក្រិដ្ឋ ឬ - កាន់ឧក្រិដ្ឋ ប្រព្រឹត្តឬកាន់យ៉ាងតឹង ។ល។ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : រីពាក្យឧក្រឹដ្ឋ ប្រើបានតាមចិត្ត ផ្សំនឹងគុណទោស ឆ្ពោះភាពធ្ងន់តឹង ប្រឹងឬសន្តោស ដែលហួសកំណោស ហៅឧក្រឹដ្ឋបាន ។
ឧគ្គហនិមិត្ត ( ន.នាមសព្ទ ) [អ៊ុក-គៈ-ហៈ និមិត] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ឧទ្រ្គហ + និមិត្ត) គ្រឿងសម្គាល់ដែលអ្នកចម្រើនកសិណកម្មដ្ឋានសង្កេតយកបាន គឺរូបកសិណដែលជាក់ច្បាស់ដល់ដួងចិត្តនៃយោគីទោះធ្មេចភ្នែកទៅក៏នៅតែឃើញជាក់ច្បាស់ដូចកាលដែលបើកភ្នែកសម្លឹង : កើតឧគ្គហនិមិត្ត (ព. ពុ.) ។
ឧគ្ឃោសនា ( ន.នាមសព្ទ ) [អ៊ុក-ឃោសៈ ន៉ា] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(ឧទ្ឃោឞណា) ការស្រែកប្រកាស, ការប្រកាសសេចក្ដីពេញសំឡេង : ធ្វើឧគ្ឃោសនាឲ្យបានឮរាល់គ្នា ។
- ឧគ្ឃោសនាសព្ទ សូរសព្ទនៃឧគ្ឃោសនា (ប្រើជា ឧគ្ឃោសនសព្ទ ក៏បាន) ។ ឧគ្ឃោស-នាការ (< ឧគ្ឃោសនា + អាការ) អាការនៃឧគ្ឃោសនា ។ល។
ឧច្ច ( គុ.គុនសព្ទ ) [អ៊ុច-ចៈ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ខ្ពស់; គ្រលួច, ឧត្ដម ។ ឧច្ចកុល ឬ--កូល ត្រកូលខ្ពស់, ត្រកូលឧត្ដម ។
- ឧច្ចគិរី ឬ
- --បព៌ត ភ្នំខ្ពស់ ។
- ឧច្ចគោត្ត ឬ
- --គោត្រ គោត្រខ្ពស់, គោត្រឧត្ដម ឬឧត្ដមគោត្រ ។
- ឧច្ចគ្រឹះ ឬ - --គ្រឹហា ផ្ទះខ្ពស់ ។
- ឧច្ចព្រឹក្ស ដើមឈើខ្ពស់ ។
- ឧច្ចវ័ន ព្រៃស្រោង ។
- ឧច្ចសព្ទ ឬ - ឧច្ចាសព្ទ សូរស្រែកខ្លាំង; សូរហ៊ោ ។
- ឧច្ចាសនៈ ឬ - ឧច្ចាសន៍ អាសនៈខ្ពស់ (និយាយក្លាយជា ឱច្ចាសន៍ ក៏មាន, អ. ថ. ឱច-ចាស ឬ ឱចាស, ច្រើនប្រើជា កិ. វិ. ឬ គុ. សំដៅសេចក្ដីថា “ខ្ពស់, ខ្ពស់ជាង” : កូន, ឯងកុំអង្គុយឱច្ចាសន៍លើចាស់ទុំ !, ទីឱច្ចាសន៍) ។
- ឧច្ចសយនៈ ឬ - ឧច្ចាសយនៈ ទីដេកខ្ពស់ (ប្រើជា ឧច្ចសយនា ឬ ឧច្ចាសយនា ក៏បាន) ។
- ឧច្ចាសយនៈ (ព. ពុ.) ឈ្មោះសិក្ខាបទទី ៨ នៃអដ្ឋង្គិកសីលឬឈ្មោះសិក្ខាបទទី ៩ នៃសីលដប់ (ហៅឲ្យពេញថា ឧច្ចាសយនមហាសយនៈ) មានការវៀរទីដេកដ៏ខ្ពស់ដ៏ប្រសើរដែលទាស់នឹងបញ្ញត្តិ (ហៅកាត់ខ្លីត្រឹមតែ ឧច្ចា ក៏បាន : សីលឧច្ចា) ។ល។
ឧច្ច-- or ឧច្ចា--
(មើលក្នុងពាក្យ ឧច្ច) ។
ឧច្ចារ ( ន.នាមសព្ទ ) [អ៊ុច-ចារ៉ៈ] or ឧច្ចារៈ ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
(ឧច្ចារ) លាមក, វច្ចៈ (ព. សា. អាចម៍) : ទល់ឧច្ចារៈ ទល់លាមក ។
- បន្ទោឧច្ចារៈ បត់ជើងធំ ។
- បន្ទោឧច្ចារៈបស្សាវៈ បត់ជើងធំតូច ។
- ឧច្ចារកិច្ច កិច្ចដោយឧច្ចារៈ គឺការបន្ទោឧច្ចារៈ ។
- ឧច្ចារដ្ឋាន ឬ
- --ស្ថាន ទីសម្រាប់បន្ទោឧច្ចារៈ; បង្គន់បត់ជើងធំ, វច្ចដ្ឋាន, វច្ចកុដិ ។
- ឧច្ចារមគ្គ ឬ
- --ទ្វារ ទ្វារបាត ឬទ្វារធំ ។
- ឧច្ចាររោគ រោគរាករូស; រោគដែលបណ្តាលពីឧច្ចារៈ (មានក្លន, ប្រដិតជាដើម) ។ល។
ឧច្ចារ--
(មើលក្នុងពាក្យ ឧច្ចារ) ។
ឧច្ចិនកម្ម ( ន.នាមសព្ទ ) [អ៊ុច-ចិ-ន៉ៈក័ម] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ការជ្រើសរើស, ការជ្រើសតាំង, ការសម្រិតសម្រាំង : ធ្វើឧច្ចិនកម្ម; ឧច្ចិនកម្មនៃគណៈកម្មការជម្រះបញ្ជី ។ ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរូបមនុស្សដើម្បីឋានៈអ្វីនីមួយ ក៏អាចហៅថា ឧច្ចិនកម្ម បានដែរ : ឧច្ចិនកម្មតំណាងរាស្រ្ត ។
ឧច្ឆេទ ( ន.នាមសព្ទ ) [អ៊ុច-ឆេទៈ] ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី ( បាលីភាសា ) )
ការកាត់ផ្តាច់; ដំណើរដាច់សូន្យ ។
- ឧច្ឆេទទិដ្ឋិ ការយល់ឃើញថាមនុស្សសត្វទាំងអស់សុទ្ធតែស្លាប់ទៅហើយសូន្យលែងកើតទៀត (ព. ពុ. រាប់ចូលក្នុងពួកមិច្ឆាទិដ្ឋិមានទោសធ្ងន់) ។
- ឧច្ឆេទវាទ សម្ដីនិយាយផ្តាច់ឬនិយាយដាច់ស្រេច, សំដីមិនពាំត្រណោត ។ ព. ពុ. សំដីនិយាយប្រកាន់ឧច្ឆេទទិដ្ឋិ ។
- ឧច្ឆេទវាទិន ឬ
- --វាទី អ្នកដែលនិយាយមិនពាំត្រណោត ។ ព. ពុ. អ្នកដែលនិយាយប្រកាន់ឧច្ឆេទទិដ្ឋិ (បើស្ត្រីជា ឧច្ឆេទវាទិនី) ។
- ឧច្ឆេទសម្មាន (--ស័ម-ម៉ាន) អ្នកដែលដាច់សេចក្ដីរាប់អានគ្នា គឺអ្នកដែលធ្លាប់តែរាប់អានគ្នាហើយបែរជាលែងរាប់អានគ្នាទៅវិញ (បើស្ត្រីជា ឧច្ឆេទសម្មានា) ។
- ឧច្ឆេទសម្មានភាព ដំណើរដាច់សេចក្ដីរាប់អានគ្នា ។ល។
ឧច្ឆេទ--
(មើលក្នុងពាក្យ ឧច្ឆេទ) ។

<< Prev 1 2 3 4 5 6 ... 20 Next >>