Khmer Dictionary: រ

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary

រដូក ( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏, គុ.គុនសព្ទ )
ដែលមើលទៅឃើញស្តូកៗ : ផ្លែស្វាយជ្រុះរដូក, ផ្លែឳឡឹករដូក ។
- រដូករណិល ឬ
- រដូករណែល ដែលរាយរេលរដូក ។
រដៀន ( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏, គុ.គុនសព្ទ )
ដែលប្រតោងគងលើគ្នាឬដែលប្រពលើគ្នាតូចខ្លះធំខ្លះ : ផ្លែខ្នុររដៀន; ល្វាផ្លែរដៀន (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) រដុប ផង) ។
រដេច
( ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) រដាច់>រដាច់ ) ។
រដេមរដម ( គុ.គុនសព្ទ )
ដែលរវីតរវែតឬទ្រែមទ្រម មិនមាំមួនព្រោះពិការឬព្រោះកើតរោគមានដំបៅជាដើម : មនុស្សរដេមរដម (និយាយថា រដែមរដម ក៏មាន, តាមទម្លាប់ប្រើ) ។
រដែ ( ប.បរិវារសព្ទ ) ( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
( ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) រដឹក និង រដុប ) ។
រដែ ( ន.នាមសព្ទ ) ( ស.សៀម ( ភាសាសៀម ) )
(ឈ្មោះជាតិព្នងពួកមួយ) ជាតិមនុស្សអ្នកព្រៃពួកមួយកើតនៅក្នុងកម្ពុជរដ្ឋជាពួកនឹងជាតិកួយ : ពួករដែ, កួយរដែ ។
រដែត ( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏ )
ដែលអណ្ដែតឡើងទៅឯអាកាសខ្ពស់ត្រដែតរជយរៀងគ្នា : គោមហោះឡើងរដែត, សត្វស្លាបហើរលីងលាជរដែត ។
រដែមរដម
( ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) រដេមរដម>រដេមរដម ) ។
រដោះ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ដោះផុតពីសេចក្ដីទុក្ខព្រួយ, រួចផុតពីការទាក់ទិន : រដោះកម្ម, រដោះទុក្ខ, រដោះបាប, រដោះពីបំណុល ។
រដ្ឋ ( ន.នាមសព្ទ ) [រ័ត, បើប្រើជាបទសមាសរៀងជាខាងដើមសព្ទឯទៀត អ. ថ. រ័ត-ឋៈ] ( បា.បាលី ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
(រាឞ្រ្ត) ដែន, ប្រទេស; អ្នកនៅក្នុងដែន, រាស្រ្ត, ប្រជាជន ។
- រដ្ឋកម្ម, រដ្ឋការ, រដ្ឋកិច្ច ឬ - រដ្ឋក្រឹត្យ ការឬកិច្ចសម្រាប់ដែនឬសម្រាប់ប្រទេស, កិច្ចការរបស់រាស្រ្ត ។
- រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ឬ - រដ្ឋធម្មនូញ្ញ ច្បាប់បញ្ញត្តសម្រាប់ប្រទេសនីមួយៗ, ច្បាប់ទុកជាគោលចារឹកក្នុងការគ្រប់គ្រងរដ្ឋនីមួយៗ ដែលសភាបានបញ្ញត្តតែងតាំងឡើង ។
- រដ្ឋធានី ទីក្រុងធំរបស់ប្រទេសនីមួយៗ ជាទីតាំងនៃរដ្ឋាភិបាលឬជាទីនៅនៃប្រមុខរបស់ប្រទេស ។
- រដ្ឋនាយក ឬ - រដ្ឋាធិបតី, រដ្ឋាភិបាល អ្នកត្រួតត្រាដែន, អ្នកគ្រប់គ្រងរក្សាប្រទេស (តំណាងក្សត្រិយ៍ទ្រង់រាជ្យ); ព្រះរាជា ។
- រដ្ឋបាល អ្នករក្សាដែនឬប្រទេស; ក្រសួងរាជការកាន់កាប់កិច្ចការក្នុងប្រទេស ជាគូគ្នានឹងតុលាការ : មន្ត្រីខាងរដ្ឋបាល, ក្របខ័ណ្ឌខាងរដ្ឋបាល ។
- រដ្ឋបាលន៍ ការរក្សាដែនឬប្រទេស ។
- រដ្ឋបុរស បុរសអ្នកទំនុកបម្រុងប្រទេស, បុរសអ្នកមានចំណេះចេះរក្សាប្រទេស ។
- រដ្ឋប្បវេណី (រ័ត-ឋ័ប-ប៉ៈវេនី) បវេណីសម្រាប់ដែន; ឈ្មោះច្បាប់បញ្ញត្តអំពីដំណើរកិច្ចការនិងសណ្ដាប់ធ្នាប់របៀបរបបផ្សេងៗតាមបវេណីរបស់ប្រជាជនក្នុងប្រទេសដែលនៅក្នុងឱវាទនៃរាជបញ្ញត្តិ ។
- រដ្ឋប្រសាន្តិភាព ឬ - រដ្ឋសន្តិភាព ការស្ងប់ដែលមានក្នុងដែន, សេចក្ដីសុខសាន្តរបស់ប្រជាជន ។
- រដ្ឋប្រសាសន៍ ការប្រិតប្រៀនប្រជាជនឲ្យស្ថិតនៅក្នុងអំណាចច្បាប់, ការគ្រប់គ្រងប្រទេស ។
- រដ្ឋប្រសាសនន័យ ឬ - រដ្ឋប្រសាសនោបាយ ការដឹកនាំឬឧបាយណែនាំឲ្យប្រជាជនស្ថិតនៅក្នុងអំណាចច្បាប់; វិជ្ជាឬបែបបទជាគោលចារឹកសម្រាប់គ្រប់គ្រងប្រទេស ។
- រដ្ឋប្រហារ ការចាប់ចងរំលំអ្នកគ្រប់គ្រងរដ្ឋដែលខ្លួនមិនពេញចិត្ត ដើម្បីកាន់កាប់អំណាចខ្លួនឯង, អំពើរបស់អ្នកកាន់កាប់អំណាចដែលទម្លាយបង់ចោលនូវរបបគ្រប់គ្រងរដ្ឋ ដើម្បីឡើងកាន់កាប់អំណាចខ្លួនឯងវិញ ដោយខ្លួនមិនពេញចិត្តចំពោះរបៀបគ្រប់គ្រងពីមុន : ធ្វើរដ្ឋប្រហារ ។
- រដ្ឋមណ្ឌល មណ្ឌលរបស់ដែន, ប្រទេសទាំងមូល, រដ្ឋមន្ត្រី មន្ត្រីអ្នកទំនុកបម្រុងស្រុកទេស, មន្ត្រីដែលនាយកអ្នកកាន់អំណាចនីតិប្រតិបត្តិ បានជ្រើសរើសឡើងដើម្បីត្រួតត្រាមុខតំណែងរាជការ ធំៗរបស់រដ្ឋ : រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌, រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងធម្មការ; ការប្រឹក្សាអំពីការរក្សាឬទំនុកបម្រុងប្រទេស ។
- រដ្ឋលេខាធិការ លេខាធិការរបស់រដ្ឋគឺមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ដែលមានមុខតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រី ។
- រដ្ឋលេខាធិការដ្ឋាន ទីស្ដីការនៃរដ្ឋលេខាធិការ ។
- រដ្ឋវាសី អ្នកនៅក្នុងរដ្ឋ, អ្នកអាស្រ័យនៅក្នុងដែន (ឥត្ថី. រដ្ឋវាសិនី) ។
- រដ្ឋសភា ទីប្រជុំប្រឹក្សាការសម្រាប់ប្រទេស; សាលាសម្រាប់ប្រជុំប្រឹក្សាការទំនុកបម្រុងឬគ្រប់គ្រងរក្សាស្រុកទេស ។
- រដ្ឋសភាធីបតី ឬ - រដ្ឋសភានាយក អធិបតីនាយកនៃរដ្ឋសភា ។
- រដ្ឋសីមា ព្រំប្រទល់របស់រដ្ឋគឺទីខ័ណ្ឌនៃដែនដីរបស់រដ្ឋដែលនៅជិតជាប់គ្នា ។
- រដ្ឋាករ អាកររបស់រដ្ឋ; កន្លែងរាជការទទួលបន្ទុកខាងហូតពន្ធដារផ្សេងៗ ។ល។ ប្រើជាបទសមាសរៀងខាងចុងសព្ទដទៃក៏បាន, ដូចជា : កម្ពុជរដ្ឋ (--រ័ត) ដែនកម្ពុជា, ប្រទេសខ្មែរ ។
- ចុល្លរដ្ឋ (ចុលល៉ៈរ័ត) ដែនឬប្រទេសតូច ។
- មហារដ្ឋ ដែនឬប្រទេសធំ ។
- សាន្តិរដ្ឋ ដែនឬប្រទេសដែលមានសេចក្ដីសុខសាន្ត ។ល។

<< Prev 1 ... 15 16 17 18 19 20 Next >>